Bệnh tiểu đường là gì?

Bệnh tiểu đường (hay còn gọi là đái tháo đường) là một tình trạng bệnh lý mạn tính khiến lượng đường trong máu (đường huyết) tăng cao. Nguyên nhân thường là do nồng độ insulin trong cơ thể không ổn định (có thể thiếu thậm chí thừa). Insulin là một loại hormone do tuyến tụy sản xuất, có chức năng giúp các tế bào hấp thu glucose từ máu để sử dụng hoặc lưu trữ dưới dạng glycogen hoặc mỡ. Khi insulin không hoạt động hiệu quả hoặc thiếu hụt, glucose sẽ tích tụ trong máu và gây ra các biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Dựa vào nguyên nhân và diễn biến của bệnh, có các loại tiểu đường sau:

Tiểu đường type 1: Là loại tiểu đường do hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào beta sản xuất insulin trong tuyến tụy. Người bệnh phải tiêm insulin hàng ngày để duy trì mức đường huyết ổn định. Loại này chiếm khoảng 10% số người mắc tiểu đường và thường xuất hiện ở trẻ em hoặc thanh thiếu niên.

Tiểu đường type 2: Là loại tiểu đường do các tế bào đề kháng insulin, nghĩa là không phản ứng hiệu quả với insulin như trước đây, mặc dù cơ thể vẫn tạo ra insulin. Người bệnh có thể điều chỉnh chế độ ăn của người bệnh tiểu đường nói chung và bệnh tiểu đường type 2 nói riêng là hạn chế tối đa gluxit (chất đường bột), điều này có tác dụng tránh tăng đường huyết, hạn chế các axit béo bão hòa để tránh rối loạn chuyển hóa. Thực đơn cho người bệnh tiểu đường cần được xây dựng để cung cấp đủ cho cơ thể một lượng đường vừa đủ ổn định và hài hòa là điều tốt nhất.

Dấu hiệu bệnh tiểu đường bạn cần đi khám ngay!

Hầu hết các triệu chứng ban đầu của bệnh tiểu đường là do mức glucose trong máu cao hơn bình thường. Các dấu hiệu cảnh báo bệnh tiểu đường có thể từ rất nhẹ thậm chí không có triệu chứng gì. Một số người không phát hiện ra họ bị bệnh nặng hoặc có nhiều biến chứng thì mới phát hiện ra. Tuy nhiên, bạn không nên chủ quan mà cần để ý những dấu hiệu sau:

Khát nước và đi tiểu thường xuyên: Do lượng glucose trong máu cao khiến thận phải làm việc vất vả để lọc máu và loại bỏ glucose dư thừa qua nước tiểu. Điều này khiến bạn mất nước và khô miệng, khát uống liên tục.

Đói và mệt mỏi: Do các tế bào không nhận được glucose để sử dụng hoặc lưu trữ dưới dạng glycogen hoặc mỡ. Điều này khiến bạn thiếu năng lượng, luôn cảm thấy đói và kiệt sức.

Sút cân: Do các tế bào không nhận được glucose để sử dụng hoặc lưu trữ dưới dạng glycogen hoặc mỡ. Điều này khiến bạn thiếu năng lượng và sút cân.

Khô miệng, khát nước nhiều và ngứa da: Do bạn mất nước do đi tiểu quá nhiều. Điều này khiến da bạn bị khô và ngứa.

Mắt mờ: Do lượng đường trong máu cao làm thay đổi hình dạng của thủy tinh thể trong mắt, gây ảnh hưởng đến khả năng nhìn của bạn.

Vết thương lâu lành: Do lượng đường trong máu cao làm giảm sự tuần hoàn máu và khả năng miễn dịch của cơ thể, khiến vết thương khó liền và dễ bị nhiễm trùng.

Nhiễm trùng da hoặc niêm mạc: Do lượng đường trong máu cao làm giảm sự tuần hoàn máu và khả năng miễn dịch của cơ thể, khiến da hoặc niêm mạc dễ bị vi khuẩn hoặc nấm tấn công. Các vùng hay bị nhiễm trùng gồm miệng, răng, âm hộ, âm đạo…

Tê bì chân tay: Do lượng đường trong máu cao làm tổn thương các dây thần kinh ở chân tay, gây ra các triệu chứng như tê bì, nhức nhối, châm chích…

Nếu bạn có một hay nhiều triệu chứng trên, bạn cần đi khám bác sĩ để được xét nghiệm đường huyết và có phương án điều trị kịp thời.

Cách phòng tránh bệnh tiểu đường như thế nào?

Bệnh tiểu đường là một căn bệnh mãn tính không có thuốc chữa hoàn toàn. Tuy nhiên, bạn có thể phòng ngừa hoặc kiểm soát bệnh hiệu quả bằng cách áp dụng những cách sau:

Giảm cân: Nếu bạn có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn 25 kg/m2 (thừa cân) hay 30 kg/m2 (béo phì), bạn có nguy cơ cao mắc tiểu đường type 2. Bạn nên giảm ít nhất 5% – 10% trọng lượng hiện tại để giảm nguy cơ này.

Ăn uống lành mạnh: Bạn nên hạn chế các loại thực phẩm giàu calo, chất béo và đường như các loại bánh ngọt, kem… Bạn nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi ít ngọt và các loại ngũ cốc nguyên hạt. Bạn cũng nên uống ít nhất 1.5 – 2 lít nước mỗi ngày.

Tập thể dục: Thể dục không chỉ giúp bạn giảm cân mà còn giúp bạn duy trì sức khỏe tim mạch và tăng sự nhạy insulin của các tế bào. Bạn nên vận động ít nhất 150 phút/tuần với các hoạt động có cường độ từ vừa đến cao.

Không hút thuốc lá: Hút thuốc lá không chỉ gây ung thư phổi mà còn gây ra rối loạn insulin và là yếu tố nguy cơ cho tiểu đường type 2. Bạn nên từ bỏ thuốc lá và cố gắng giảm stress.

Kiểm tra đường huyết thường xuyên: Bạn nên đo đường huyết mỗi ngày hoặc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ để biết mức độ kiểm soát bệnh của bạn. Bạn cũng nên đi khám bác sĩ định kỳ để kiểm tra các chỉ số khác như huyết áp, cholesterol, chức năng thận…

Tuân thủ điều trị: Bạn nên uống thuốc hoặc tiêm insulin theo lời kê toa của bác sĩ. Bạn không nên tự ý ngừng hoặc thay đổi liều lượng thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Bệnh tiểu đường là một căn bệnh nghiêm trọng và cần được quan tâm chăm sóc. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bạn phải luôn buồn rầu và lo lắng vì bệnh. Hãy cùng xem những câu chuyện vui về bệnh tiểu đường sau để có thêm niềm vui và hy vọng trong cuộc sống.

Một người đàn ông mắc tiểu đường type 2 đã quyết tâm giảm cân bằng cách ăn kiêng và tập thể dục. Sau một tháng, anh ấy đã giảm được 5 kg và rất tự hào về thành tích của mình. Anh ấy quyết định tổ chức một bữa tiệc nhỏ để kỷ niệm và mời bạn bè đến chung vui. Trong bữa tiệc, anh ấy đã chuẩn bị nhiều loại thức ăn lành mạnh cho khách như salad rau quả, gà nướng, cá hấp… Nhưng khi khách đến, anh ấy phát hiện ra rằng họ không ai thèm ăn những món anh ấy làm. Thay vào đó, họ chỉ quan tâm đến chiếc bánh kem lớn trên bàn trang trí có dòng chữ “Chúc mừng bạn đã giảm cân”. Anh ấy không thể tin nổi vào mắt mình và hỏi: “Các bạn không muốn thử những món tôi làm sao?” Một người bạn trả lời: “Thôi đi bạn, chúng tôi biết bạn chỉ muốn khoe với chúng tôi là bạn đã giảm cân được bao nhiêu rồi. Chúng tôi chỉ muốn ăn cái bánh kem của bạn thôi.” Anh ấy liền cười và nói: “Vậy thì các bạn cứ tự nhiên nhé. Nhưng các bạn phải biết là cái bánh kem đó không phải của tôi. Tôi chỉ mượn nó từ tiệm bánh để trang trí cho vui thôi.”

Một người phụ nữ mắc tiểu đường type 1 đã đi khám bác sĩ để kiểm tra tình trạng sức khỏe của mình. Bác sĩ đã hỏi cô ấy về chế độ ăn uống và lượng insulin cô ấy dùng mỗi ngày. Cô ấy đã trả lời rằng cô ấy luôn tuân thủ chế độ ăn kiêng và tiêm insulin đúng liều lượng. Bác sĩ đã khen cô ấy là một bệnh nhân ngoan và có ý thức cao trong việc quản lý bệnh. Sau đó, bác sĩ đã cho cô ấy xem kết quả xét nghiệm máu của mình. Cô ấy đã ngạc nhiên khi thấy rằng chỉ số đường huyết của mình rất cao, gần gấp đôi so với mức bình thường. Cô ấy không hiểu tại sao lại như vậy và hỏi bác sĩ: “Bác sĩ ơi, tại sao chỉ số đường huyết của tôi lại cao thế? Tôi đã làm tất cả những gì bác sĩ yêu cầu mà.” Bác sĩ đã nhìn vào kết quả xét nghiệm và phát hiện ra rằng có một dòng chữ nhỏ ghi: “Lưu ý: Bệnh nhân có uống trà xanh trước khi lấy máu.” Bác sĩ liền hỏi cô ấy: “Có phải bạn có uống trà xanh trước khi lấy máu không?” Cô ấy gật đầu và nói: “Vâng, tôi có uống một ly trà xanh để giải khát. Tại sao vậy?” Bác sĩ giải thích: “Trà xanh là một loại thức uống có chứa caffeine, một chất kích thích làm tăng sản xuất glucose trong gan. Nếu bạn uống trà xanh trước khi lấy máu, chỉ số đường huyết của bạn sẽ cao hơn bình thường. Đây là một trong những điều cần biết về bệnh tiểu đường. Bạn nên hạn chế uống trà xanh hoặc các loại thức uống có caffeine khác để duy trì mức đường huyết ổn định.” Cô ấy nghe xong liền cảm thán: “Ôi trời! Tôi không biết điều này. Cám ơn bác sĩ đã chỉ cho tôi.”

Bệnh tiểu đường có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe nếu không được kiểm soát tốt. Để quản lý bệnh hiệu quả, bệnh nhân cần tuân thủ chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, dùng thuốc hoặc insulin theo chỉ định của bác sĩ và kiểm tra đường huyết thường xuyên. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần biết những lưu ý quan trọng về bệnh tiểu đường để tránh những sai lầm hay rủi ro không đáng có trong cuộc sống hàng ngày. Những câu chuyện vui về bệnh tiểu đường trong bài viết chỉ mang tính chất giải trí và minh họa cho các điểm cần biết về bệnh. Chúc các bạn luôn khỏe mạnh và hạnh phúc!

Thongthai.vn

---

Nguồn tham khảo:

1. mayoclinic.org
2. niddk.nih.gov
3. who.int
4. cdc.gov