Trước tiên, chúng ta cần xem xét lượng xe xăng hiện có trên thế giới. Theo Tổ chức các nhà sản xuất Ô tô Thế giới (OICA), vào năm 2019, có khoảng 1,4 tỷ xe ô tô và xe tải nhẹ hoạt động trên toàn cầu, trong đó hầu hết đều sử dụng xăng hoặc dầu diesel. Chỉ có khoảng 7 triệu xe điện được sử dụng, chiếm khoảng 0,5% tổng số. Điều này cho thấy rằng việc chuyển đổi sang xe điện là một quá trình dài và khó khăn, yêu cầu nhiều nỗ lực từ các nhà sản xuất, người tiêu dùng và nhà chính trị.

Với rất nhiều nỗ lực từ các nhà sản xuất, người tiêu dùng và nhà chính trị. Xe điện từ chỗ chỉ có khoảng 7 triệu chiếc được sử dụng vào năm 2019, chiếm khoảng 0,5% trong tổng số 1,4 tỷ xe ô tô và xe tải nhẹ hoạt động trên toàn cầu. Thì đến năm 2022, xe thuần điện đã chiếm khoảng 11% tổng doanh số tại châu Âu và 19% ở Trung Quốc. Mỹ đang đi sau Trung Quốc và châu Âu về xe điện, nhưng trong 2022, các hãng ôtô bán được 807.180 xe thuần điện tại Mỹ, và thị phần đạt 5,8%.

Theo dự đoán của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, thị phần xe điện sẽ tăng lên 31% vào năm 2050, đạt 672 triệu EV.

Vậy nếu tất cả xe xăng hiện có trên đường phố đều được thay thế bằng xe điện, điều gì sẽ xảy ra? Điều này có thể có ảnh hưởng như thế nào đến môi trường, năng lượng và kinh tế?

Một trong những lợi ích rõ ràng nhất của việc chuyển sang xe điện là giảm thiểu khí thải carbon từ ngành giao thông, chiếm khoảng một phần ba tổng lượng khí thải của Mỹ. Xe điện không phát thải khí carbon khi vận hành, trong khi xe xăng phát thải khoảng 4,6 tấn carbon mỗi năm cho mỗi chiếc xe. Theo một nghiên cứu gần đây của các nhà khoa học tại Đại học Loughborough (Anh), nếu tất cả xe ô tô của Vương quốc Anh chuyển sang điện, tổng lượng khí thải carbon của quốc gia này sẽ giảm gần 12%. Tuy nhiên, điều này cũng phụ thuộc vào nguồn điện sạch để sạc xe điện. Nếu điện được sản xuất từ các nhà máy than hoặc khí đốt, lợi ích về mặt khí thải sẽ bị giảm sút.

Một lợi ích khác của việc chuyển sang xe điện là cải thiện chất lượng không khí và sức khỏe công cộng. Xe xăng không chỉ phát thải carbon mà còn phát thải các chất gây ô nhiễm khác như hydrocacbon, oxit nitơ, carbon monoxide và bụi mịn. Các chất này có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, tim mạch và ung thư cho người dân sống gần các khu vực giao thông đông đúc. Xe điện không có các loại khí thải này, do đó có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và cải thiện tuổi thọ cho hàng triệu người.

Mặt khác, việc chuyển sang xe điện cũng đặt ra một số thách thức và hạn chế. Một trong những vấn đề lớn nhất là cơ sở hạ tầng sạc. Hiện nay, số lượng trạm sạc công cộng cho xe điện vẫn còn hạn chế so với số lượng trạm xăng dầu. Điều này có thể gây ra sự bất tiện và lo lắng cho người dùng xe điện, đặc biệt khi họ đi xa. Ngoài ra, việc xây dựng và duy trì các trạm sạc cũng đòi hỏi nhiều chi phí và tài nguyên. Theo ước tính của Hiệp hội Xe điện Quốc tế, để đáp ứng nhu cầu của 130 triệu xe điện vào năm 2030, thế giới sẽ cần khoảng 14 triệu trạm sạc công cộng, với chi phí khoảng 190 tỷ USD.

Một vấn đề khác liên quan đến xe điện là pin. Hiện nay, hầu hết xe điện sử dụng pin lithium-ion, một loại pin có hiệu suất cao nhưng cũng có một số nhược điểm. Một là pin lithium-ion có tuổi thọ hạn chế, khoảng 8-10 năm hoặc 1000-2000 chu kỳ sạc. Điều này có nghĩa là người dùng xe điện sẽ phải thay pin mới sau một khoảng thời gian sử dụng, gây ra chi phí và rác thải. Hai là pin lithium-ion yêu cầu các nguyên liệu hiếm như cobalt, nickel và lithium để sản xuất. Các nguyên liệu này có nguồn cung hạn chế và phân bố không đồng đều trên thế giới, gây ra các vấn đề về an ninh năng lượng và môi trường. Ví dụ, khai thác cobalt tại Cộng hòa Dân chủ Congo đã bị cáo buộc liên quan đến vi phạm nhân quyền, lao động trẻ em và ô nhiễm nước.

Để khắc phục điều này, các nhà sản xuất đang đầu tư rất lớn và cho ra đời nhiều loại pin ít ô nhiễm hơn, hiệu suất cao hơn, thời gian sạc ngắn hơn. Có thể kể đến như pin LFP, pin thể rắn v.v.

Cuối cùng, việc chuyển sang xe điện cũng có thể ảnh hưởng đến ngành công nghiệp ô tô và năng lượng truyền thống. Xe điện có thiết kế đơn giản hơn xe xăng, do đó có thể giảm thiểu chi phí sản xuất và bảo trì. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc số lượng lao động và doanh thu cho các nhà sản xuất xe hơi truyền thống sẽ giảm, các nhà cung cấp linh kiện và các nhà sửa chữa bắt buộc phải chuyển đổi để thích nghi với tình hình mới. Ngoài ra, việc giảm nhu cầu xăng dầu cũng có thể gây ra thiệt hại cho các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ và các công ty năng lượng lớn. Theo Cơ quan năng lượng quốc tế IEA, nếu tất cả xe ô tô trên thế giới chuyển sang điện, nhu cầu dầu mỏ sẽ giảm khoảng 9 triệu thùng mỗi ngày.

Tóm lại, việc thay thế tất cả xe xăng bằng xe điện là một kịch bản khả thi nhưng không dễ dàng. Điều này có thể mang lại nhiều lợi ích to lớn cho thế giới và quá trình chuyển đổi gần như là tất yếu, tuy nhiên những người tiên phong sẽ phải đối mặt và giải quyết được những thách thức về kinh tế, chính trị và môi trường, trên hành trình đi tới thành công.

Thongthai.vn