Xưa Khổng Tử từng dạy: “Quân tử không duy trì đạo đức, danh không xứng với thực”. Ngàn năm qua, dù xã hội có biến thiên muôn vàn, nhưng những lời răn dạy của cổ nhân vẫn còn nguyên giá trị. Đặc biệt trong thời đại ngày nay, khi con người dễ bị cuốn vào vòng xoáy của cám dỗ, bốn điều răn sau đây càng trở nên quý giá.

Điều răn thứ nhất nói về đạo vợ chồng – nền tảng của mọi gia nghiệp. “Gia hòa vạn sự hưng”, cổ nhân đã để lại câu nói này như một kim chỉ nam cho hậu thế. Người xưa coi trọng chữ “Tín” trong hôn nhân như giữ gìn ngọc quý. Khi người đàn ông để lòng mình phản bội đạo vợ chồng, họ không chỉ đánh mất phúc khí trời ban mà còn tổn hại đến cả âm đức tổ tiên để lại. “Phúc bất trùng lai” – phúc đã mất khó lòng tìm lại, đây là lẽ tất yếu của nhân quả. Người quân tử lấy chữ Tín làm đầu, một khi đã bội tín, vạn lần ân hận cũng khó gỡ gạc danh dự gia môn đã bị tổn hại.

Điều răn thứ hai nói về rượu chè – thứ độc dược của trí tuệ. Trang Tử đã viết: “Rượu là độc dược với người không biết dừng”. Người xưa uống rượu để thưởng trăng, ngâm thơ, gặp gỡ tao nhân mặc khách. Nhưng người đời nay lại lấy rượu làm vui, biến nó thành thói quen xấu, khiến tâm trí mê muội, mất đi sự sáng suốt. Rượu chè quá độ không chỉ phá hoại công đức tu dưỡng bản thân mà còn làm hỏng việc lớn, tổn hại gia phong. Như cổ nhân đã dạy: “Khi say thì ngu, tỉnh lại thì hối” – đó chính là bi kịch của người đắm chìm trong men rượu.

Điều răn thứ ba nói về cờ bạc – vòng luân hồi của nghiệp chướng. “Cờ bạc một đêm, gia sản tiêu tan” – lời cảnh tỉnh này đã được truyền từ đời này sang đời khác. Đây được xem là nghiệp chướng lớn nhất của người đàn ông, bởi một khi đã nhiễm vào, khó lòng gỡ bỏ. Con đường học vấn, công danh dần xa, gia đạo rối ren, con cái thất học. Ngay cả phúc đức tổ tiên để lại cũng có ngày tan biến theo những canh bạc vô nghĩa.

Điều răn cuối cùng nói về tài phi nghĩa – mối họa từ lòng tham. Mạnh Tử đã dạy: “Được phi nghĩa là mất đạo đức”. Tiền tài như dòng nước, chảy đến từ đạo nghĩa sẽ sinh sôi, nhưng đến từ phi nghĩa ắt sẽ gây họa. Lòng tham không đáy chính là nguồn gốc của mọi khổ đau, tiền phi nghĩa như ngọn lửa âm ỉ đốt tâm can người nhận.

Để tránh xa bốn điều răn trên, cổ nhân đã để lại những lời khuyên quý giá. Trước hết là việc tu dưỡng đạo đức, theo nguyên tắc “Tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Người quân tử phải lấy đức làm gốc, lấy tín làm đầu, giữ mình như giữ ngọc. Kế đến là việc phát triển trí tuệ thông qua việc đọc sách thánh hiền, gần gũi người hiền đức và tránh xa những cám dỗ. Cuối cùng là xây dựng gia nghiệp bền vững bằng cách lấy cần kiệm làm đầu, chính trực làm gốc và nhân nghĩa làm đường.

“Thiên đạo vô thân, thường giữ người lành” – trời đất tuy vô tư, nhưng luôn ưu ái người ngay thẳng. Người đàn ông muốn thành đạt, hãy khắc cốt ghi tâm lời cổ nhân: “Đức vi thượng, tài vi hạ” – đạo đức là trên hết, tài năng là thứ yếu. Chỉ có tuân theo những điều răn của tiền nhân, giữ mình trong đạo nghĩa, người đàn ông mới có thể xây dựng được sự nghiệp bền vững, để lại phúc đức cho con cháu đời sau.

Tags: #triethoc #daoduc #trinhtiet #nhanduc #quantu #vuonlen #thanhcong #congnghiep #tritue #tamlinh #giadinh #haiphuc #tuduong #nhangiacach #daoly #khongtu #menhtzu #cohoc #vanhoa #triethocphuongdong